Laboratorios bibliotecarios como dispositivos de mediación comunitaria: políticas públicas, implicaciones y recomendaciones
DOI:
https://doi.org/10.3145/thinkepi.2025.e19a27Palabras clave:
Laboratorios bibliotecarios, Mediación comunitaria, Experimentación colectiva, Participación ciudadana, Dispositivos sociotécnicosResumen
Este artículo examina el potencial de los laboratorios bibliotecarios como dispositivos de mediación comunitaria, a partir del análisis de tres programas impulsados por administraciones públicas de distintos niveles: el proyecto Laboratorios Bibliotecarios del Ministerio de Cultura, el Lab Bibliotecas del Instituto Cervantes y el programa BiblioLab de la Diputació de Barcelona. El texto identifica los desafíos institucionales, metodológicos y comunitarios más recurrentes en su puesta en marcha y subraya las oportunidades que estos dispositivos ofrecen para fortalecer el vínculo territorial, consolidar el trabajo en red y generar infraestructuras de conocimiento compartido. Finalmente, se proponen recomendaciones orientadas a facilitar la activación de laboratorios bibliotecarios desde cualquier tipo de biblioteca y contexto institucional.Descargas
Citas
Anna Lindh Foundation (2025). Inspiring knowledge: ALF policy debates & ALF Outreach Dialogues. https://alf.website/en/inspiring-knowledge/
Benlloch-Calvo, Lluís; López-Nicolás, Mireia; Fioravanti, Hernán; Ariza-Hernández, Andrea (2023). La participación ciudadana en las bibliotecas públicas españolas: Informe de investigación. Consejo de Cooperación Bibliotecaria. https://travesia.mcu.es/items/1eb56b26-82bb-4b34-8fac-521a6919af77
Corsín-Jiménez, Alberto (2014). “Introduction. The prototype: More than many and less than one”. Journal of cultural economy, v. 7, n. 4, pp. 381–398. https://doi.org/10.1080/17530350.2013.858059
Diputació de Barcelona (2025). Bibliolab. https://www.diba.cat/ca/web/biblioteques/bibliolab
Gallo-León, José-Pablo (2022). Espacios de biblioteca: Presente y futuro. Editorial UOC. ISBN: 978 84 9180 908 1
Gracia, Diego (2024). “Siete años de Laboratorios Bibliotecarios: ¿Qué hemos aprendido hasta ahora?”. Anuario ThinkEPI, v. 18. https://doi.org/10.3145/thinkepi.2024.e18a22
Hernández-Pérez, Oskar; Vilariño, Fernando; Domènech, Miquel (2020). “Public libraries engaging communities through technology and innovation: Insights from the Library Living Lab”. Public library quarterly, v. 41, n. 1, pp. 17–42. https://doi.org/10.1080/01616846.2020.1845047
IFLA; Unesco (2022). Manifiesto IFLA-Unesco sobre bibliotecas públicas 2022. La Haya: IFLA; París: Unesco. https://repository.ifla.org/handle/20.500.14598/2551
Instituto Cervantes (2025). Lab Bibliotecas. https://cervantes.org/es/bibliotecas/actividades/lab-bibliotecas
Jochumsen, Henrik; Hvenegaard-Rasmussen, Casper; Skot-Hansen, Dorte (2012). “The four spaces - a new model for the public library”. New library world, v. 113, n. 11/12, pp. 586–597. https://doi.org/10.1108/03074801211282948
Kindon, Sara; Pain, Rachel; Kesby, Mike (Eds.) (2007). Participatory action research approaches and methods: Connecting people, participation and place. Londres: Routledge. ISBN 978 0 415 40550 8 https://doi.org/10.4324/9780203933671
Lafuente, Antonio (2022). Itinerarios comunes: Laboratorios ciudadanos y cultura experimental. Barcelona: Ned Ediciones. ISBN 978 84 18273 78 0
Mariskal-Balerdi, Arantza; Medina-García, Iñigo (2025). “Medialab Tabakalera: Genesis and traction of a participatory library community within the framework of the SDGs”. IFLA Library Services to Multicultural Populations Section Newsletter, February, 11–13. https://repository.ifla.org/handle/20.500.14598/3850
Ministerio de Cultura (2025). Laboratorios Bibliotecarios. https://labsbibliotecarios.es
Vilagrosa, Enric; Omella, Ester; Cano, Marta (2020). “BiblioLab: Una aposta per la creació, l’experimentació i la innovació social a les biblioteques de la Xarxa de Biblioteques Municipals”. Ítem: revista de biblioteconomia i documentació, 68, pp. 22–37. https://raco.cat/index.php/Item/article/view/371922/465509
Descargas
Publicado
Cómo citar
Dimensions